31 maja i 1 czerwca br. w Karpaczu odbyło się XXIX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich. W trakcie obrad delegaci skoncentrowali się na najważniejszych dla powiatów kwestiach, przyjmując aż 21 stanowisk w najbardziej newralgicznych sprawach. Odbyły się również wybory uzupełniające do Zarządu ZPP. Uhonorowani zostali też zwycięzcy Ogólnopolskiego Rankingu Powiatów i Miast na prawach powiatu, a najbardziej zasłużeni samorządowcy odebrali medale Bene Meritus Powiatom. 

Podczas otwarcia posiedzenia tradycyjnie już minutą ciszy została uczczona pamięć zmarłych w minionym roku samorządowców: Ludwika Węgrzyna, Tadeusza Ferenca, Tadeusza Narkuna i Mariana Mielcarka. Sylwetki tych niezwykle zasłużonych dla samorządu osób zostały zaprezentowane w specjalnie przygotowanym wspomnieniu filmowym (ZOBACZ tutaj).

Obradom Zgromadzenia Ogólnego przewodniczył Andrzej Płonka, prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich, starosta bielski.

XXIX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich jako najwyższy organ ZPP zebrało się, aby zgodnie ze Statutem podsumować działalność ZPP w roku 2022 (zachęcamy do oglądnięcia filmu dostępnego TUTAJ), przedyskutować najważniejsze dla samorządów powiatowych problemy, przyjąć założenia do programu działania Związku oraz podjąć decyzje w sprawach statutowych.

Wyrazy uznania dla ZPP

Omówienie merytorycznych kwestii poprzedziło odczytanie oficjalnych listów. Do uczestników Zgromadzenia Ogólnego ZPP skierowali je m.in. prezydent Andrzej Duda; marszałek Sejmu Elżbieta Witek; marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki; prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś;  insp. Jarosław Szymczyk, Komendant Główny Policji; gen. brygadier Andrzej Bartkowiak, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej; prezes Zarządu Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej Olgierd Geblewicz; prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysław Kosiniak-Kamysz

- Przesyłam serdeczne pozdrowienia i gratulacje w roku 25-lecia samorządu powiatowego w Polsce. Ten jubileuszowy czas jest szczególny także dla Związku Powiatów Polskich, którego początki były następstwem ówczesnej reformy administracyjnej. Z okazji Zgromadzenia Ogólnego chcę wyrazić Państwu wdzięczność i uznanie za ćwierć wieku codziennej służby na rzecz społeczności lokalnej. Wydarzenia ostatnich lat postawiły przed władzami samorządowymi szczególnie trudne zadania. Kryzys sanitarny wywołany pandemią koronawirusa oraz kryzys uchodźczy wywołany agresją Rosji na Ukrainę stały się dla samorządu terytorialnego niezapowiedzianym egzaminem ze sprawności działania. Egzamin ten – zarówno z realizacji formalnych zadań własnych, jak i ze zwykłego człowieczeństwa zdali Państwo celująco, za co z serca dzisiaj dziękuję ­­­– to tylko fragment listu prezydenta RP Andrzeja Dudy, który odczytał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Łukasz Rzepecki.

W imieniu Rzecznika Praw Obywatelskich wyrazy uznania pod adresem samorządów powiatowych skierował zastępca RPO Stanisław Trociuk:

- Ustrój naszego państwa powinien zapewniać decentralizację władzy publicznej. W ramach zdecentralizowanych struktur państwa łatwiej jest realizować różnorodne potrzeby obywateli, natomiast samym obywatelom znacznie łatwiej jest wpływać na funkcjonowanie władzy publicznej. (…) Wybrani na szczeblu lokalnym przedstawiciele społeczeństwa znacznie lepiej potrafią zidentyfikować problemy wspólnoty lokalnej niż oddalona od obywateli władza centralna. Obserwowana rzeczywistość, w tym ta rzeczywistość w wymiarze prawnym, pozwala na sformułowanie wniosku, że następuje jednak stopniowy odwrót od ustrojowej, konstytucyjnej zasady decentralizacji władzy publicznej. Decentralizacja zastępowana jest recentralizacją. Zasoby i kompetencje samorządu terytorialnego są stopniowo przejmowane przez władzę centralną. (…) Obniża się też poziom samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Następuje systematyczny spadek dochodów własnych oraz dochodów nieznaczonych w całości dochodów. Zamiast tego tworzone są rządowe programy, które wprawdzie poprawiają zdolność jednostek samorządu terytorialnego do finansowania ich zadań, lecz jednocześnie budują zależność tych jednostek od organów administracji rządowej. (…) Życzę Państwu, aby głosy płynące z tego Zgromadzenia zostały w należyty sposób wysłuchane.

Stanowiska w najważniejszych kwestiach

W trakcie obrad zostało przyjętych aż 21 stanowisk (można się z nimi zapoznać TUTAJ) w najbardziej istotnych sprawach. Dotyczyły one: środków niezbędnych do stabilizacji budżetów powiatów; założeń nowego systemu dochodów powiatów; systemowej aktualizacji wyceny świadczeń zdrowotnych; lokalnych centrów zdrowia; dyżurów aptek ogólnodostępnych; stwierdzania zgonu; potrzeby uporządkowania i poprawy jakości sieci dróg powiatowych; obowiązku ubezpieczania pojazdów, które przepadły na rzecz powiatów; poprawienia skuteczności mechanizmów likwidacji białych plam transportowych; wzmocnienia uprawnień organów zarządzających ruchem drogowym; systemowej waloryzacji opłat administracyjnych.

Kolejne stanowiska Zgromadzenia Ogólnego ZPP były poświęcone: rozwojowi rodzinnej pieczy zastępczej; finansowaniu systemu orzekania o niepełnosprawności; finansowaniu Domów Pomocy Społecznej; pokrywaniu rzeczywistych kosztów funkcjonowania oświaty ponadpodstawowej; wsparciu psychologiczno-pedagogicznego młodzieży szkolnej; roli powiatów jako wspólnot samorządowych odpowiedzialnych za dziedzictwo i za rozwój społeczno-gospodarczy realizowany w oparciu o dziedzictwo zlokalizowane na terenie powiatu; niezbędnym nowym narzędziom nadzoru nad gospodarką leśną w lasach prywatnych; samowystarczalności energetycznej samorządów; racjonalizacji obowiązków sprawozdawczych powiatu; finansowaniu likwidacji barier w urzędach, placówkach edukacyjnych lub środowiskowych domach samopomocy.

Zasłużeni samorządowcy z medalami Bene Meritus Powiatom

Podczas Zgromadzenia Ogólnego władze Związku Powiatów Polskich uhonorowały najbardziej zasłużonych dla samorządu powiatowego samorządowców medalami Bene Meritus Powiatom – nagrodą przyznawaną za szczególne osiągnięcia wpływające na rozwój polskich powiatów, w tym przede wszystkim powodujące podniesienie poziomu życia mieszkańców, a także w uznaniu zasług na rzecz Związku Powiatów Polskich. Tym razem oznaczenie otrzymało 11 osób: Zdzisław Brezdeń, Walery Czarnecki, Mieczysław Kasprzak, Tadeusz Krzakowski, Piotr Lech, Roman Potocki, Cezary Przybylski, Marek Szponar, Andrzej Wąsik, Jerzy Więcławski i Zygmunt Worsa.  

Więcej szczegółów oraz galeria zdjęć dostępnych jest TUTAJ.

Odznaczenie Bene Meritus Powiatom zostało ustanowione w 20-lecie Związku Powiatów Polskich. Po raz pierwszy medale Bene Meritus Powiatom zostały wręczone 3 kwietnia 2019 roku w Warszawie podczas uroczystej wieczornej gali będącej częścią XXV Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich.

Cenny głos Forum Bene Meritus

Bogate doświadczenie wielu samorządowców, którzy z samorządem powiatowym byli związani przez co najmniej kilka kadencji i nierzadko od początku reaktywowania powiatów, znalazło się u podstaw powołania w strukturze ZPP Forum Bene Meritus.

- Bardzo serdecznie dziękuję Zarządowi za powołanie przy Związku Powiatów Polskich struktury skupiającej byłych starostów, wicestarostów i prezydentów miast na prawach powiatu, którzy uzyskali tytuł Bene Meritus Powiatom. Idea powstania Forum sięga już kilku lat, ale ostatecznie w tamtym roku sformułowała się 11-osobowa grupa, która opracowała koncepcję funkcjonowania takiego gremium i sformułowała deklarację intencji. Chodziło o integrację środowiska samorządowego szczebla powiatowego oraz wykorzystania wiedzy i doświadczenia byłych starostów, a także o promowanie samorządności terytorialnej i wzmocnienie znaczenia samorządu, w tym zwłaszcza samorządów powiatowych. Następnie o świadczenie pomocy doradczej na rzecz Związku Powiatów Polskich i poszczególnych samorządów czy innych organizacji, w tym politycznych. Kolejny cel to przygotowywanie projektów oraz propagowanie i konsultowanie rozwiązań prawnych, które służyłyby rozwojowi samorządów terytorialnych. Postanowiliśmy, że Forum będzie neutralne politycznie i światopoglądowo – stwierdził były starosta wieruszowski Andrzej Szymanek, który przewodniczy prezydium Forum Bene Meritus.

Zwycięzcy Ogólnopolskiego Rankingu Powiatów i Miast na prawach powiatu nagrodzeni

Koniec pierwszego dnia obrad Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich, które w tym roku gościło w Karpaczu, upłynął pod znakiem ceremonii wręczenia nagród dla laureatów 20.  edycji Rankingu Powiatów i Miast na prawach powiatu. 3 powiaty w osobnych kategoriach ze względu na liczbę mieszkańców (powiat augustowski, powiat raciborski, powiat pilski) i 1 miasto na prawach powiatu (Nowy Sącz) odebrały tytuł Dobry Polski Samorząd 2022, a 32 powiaty i 9 miast na prawach powiatu – tytuł Laureata Rankingu. W trakcie ceremonii uhonorowani zostali również zdobywcy tytułów Super Powiat (powiat augustowski, powiat toruński, powiat pilski) i Super Miasto (Nowy Sącz).

Więcej szczegółów oraz galeria zdjęć dostępnych jest TUTAJ.

Najważniejsze decyzje

Obrady w ramach Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich przyniosły też szereg ważnych rozstrzygnięć. Poza wspomnianymi stanowiskami przyjętymi przez Zgromadzenie Ogólne na szczególną uwagę zasługuje m.in. przyjęcie sprawozdania Prezesa z działalności Zarządu za 2022 rok oraz sprawozdania finansowego z tego samego okresu.  

Film podsumowujący rok 2022 dostępny jest TUTAJ.

- Przed samorządem powiatowym bardzo wiele wyzwań. Musimy nadal działać aktywnie, by umacniać naszą samorządową wspólnotę. Zahamowanie procesu odbierania kompetencji jednostkom samorządu terytorialnego, a jednocześnie odbudowanie silnej pozycji samorządów w systemie administracyjnym państwa musi być naszym codziennym wyzwaniem. Sprostamy temu tylko dzięki solidarności środowiska samorządowego i wspólnym działaniom – powiedział na zakończenie prezes Zarządu ZPP Andrzej Płonka, starosta bielski.

Przyjęcie obu sprawozdań poprzedziło przedstawienie opinii Komisji Rewizyjnej przez jej przewodniczącego – Józefa Swaczynę, starostę strzeleckiego.

- Rok 2022 był czasem intensywnej działalności przedstawicieli Związku Powiatów Polskich i pracowników biura w procesie legislacyjnym. Odbyło się to w cieniu wojny na Ukrainie, dużej inflacji, wzrostu cen energii i związanych z tym problemów. (…) Komisja Rewizyjna wydaje pozytywną opinię dla sprawozdania Prezesa z działalności Zarządu w roku 2022 i przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu wniosek o przyjęcie tego sprawozdania. Komisja Rewizyjna stwierdza, że środki były wydatkowane racjonalnie i służyły realizacji celów statutowych. Zdaniem Komisji Rewizyjnej podkreślenia wymaga fakt, że pomimo tak wysokiej inflacji zakończono rok budżetowy wynikiem zrównoważonym – stwierdził Józef Swaczyna, przewodniczący Komisji Rewizyjnej, starosta strzelecki.

W trakcie obrad odbyły się również wybory uzupełniające do Zarządu Związku Powiatów Polskich w związku z opuszczeniem mandatów. W wyniku wyborów skład Zarządu uzupełnili: Zbigniew Deptuła, starosta makowski oraz Radosław Roszkowski, starosta prudnicki. 

Kolejne ważne rozstrzygnięcia dotyczyły ustalenia wysokości i terminu składek członkowskich, a także budżetu na 2023 rok.

Założenia do programu działania ZPP na rok 2023 przedstawił zastępca dyrektora Biura ZPP Grzegorz Kubalski. Jak stwierdził, Związek będzie kontynuował wiele z dotychczasowych aktywności, ponieważ istnieje taka potrzeba i sprawdziły się one w dotychczasowej działalności.

W trakcie obrad nie brakowało dyskusji tematycznych związanych z funkcjonowaniem powiatów.

Głównym partnerem Zgromadzenia Ogólnego ZPP był Bank Gospodarstwa Krajowego.