W dniach 20–22 października 2025 roku odbędzie się III Seminarium Markowskie pod hasłem „Dziedzictwo i samorządność”. Wydarzenie organizowane jest w ramach ogólnopolskiej Konferencji „Dziedzictwo i Rozwój” – Stałego Forum Muzeów i Samorządu Terytorialnego. Jego celem jest refleksja nad rolą wspólnot lokalnych i instytucji kultury w ochronie dziedzictwa narodowego.

Tegoroczna edycja nabiera wyjątkowego znaczenia – stanowi bowiem formę upamiętnienia 35. rocznicy restytucji Samorządu Terytorialnego w Polsce, jubileuszu 100-lecia Muzeum w Jarosławiu oraz 40-lecia działalności Zagrody – Muzeum Wsi Markowa. Wpisuje się także w obchody Międzynarodowego Dnia Krajobrazu.

Samorządność jako fundament opieki nad dziedzictwem

Organizatorzy podkreślają, że kluczowym motywem tegorocznego seminarium jest samorządność obywatelska – nie tylko jako zasada ustrojowa, ale również jako praktyczne narzędzie wspólnot w zarządzaniu zasobami kultury i tradycji. Każda z sesji odbywająca się w Łańcucie, Jarosławiu, Zarzeczu i Markowej będzie poświęcona innemu wymiarowi współpracy instytucji muzealnych i samorządowych.

Program spotkań

Seminarium rozpocznie się 20 października w Łańcucie, w sali posiedzeń Rady Powiatu. Wykład inauguracyjny pt. „Zasada subsydiarności – etyczne źródło państwa samorządnych obywateli” wygłosi dr Leopold Zgoda, filozof i etyk, Honorowy Prezes Instytutu Przestrzeni Obywatelskiej Pro Publico Bono. Następnie odbędzie się panel dyskusyjny, w którym uczestniczyć będą Paweł Jaskanis, dyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, oraz dr inż. Maciej Żołnierczuk, architekt krajobrazu tej instytucji. Tematem rozmowy będzie rola muzeum jako przestrzeni obywatelskiej.

Kolejnego dnia uczestnicy przeniosą się do Jarosławia. W Kamienicy Orsettich odbędzie się sesja poświęcona 100-leciu działalności Muzeum w Jarosławiu – jednej z najstarszych tego typu instytucji w regionie. Spotkanie będzie okazją do przypomnienia historii muzeum jako miejsca kształtowania lokalnej wspólnoty i zachowywania pamięci o mieście.

W Zarzeczu, w Pałacu Dzieduszyckich, 21 października wieczorem odbędzie się dyskusja o obywatelskim charakterze pracy na rzecz dziedzictwa. Muzeum Dzieduszyckich ukazane zostanie jako przykład instytucji powstałej z potrzeby ochrony kultury narodowej, prowadzonej przez społeczników i pasjonatów.

Finał seminarium będzie miał miejsce w Markowej. Zagroda – Muzeum Wsi Markowa, świętujące 40-lecie działalności, stanie się przestrzenią debaty o muzeum jako instytucji dobra wspólnego. Dyskusja programowa podsumuje całe wydarzenie, wskazując na historyczne i współczesne perspektywy samorządności w ochronie dziedzictwa lokalnego.

Forum dialogu muzeów i samorządów

III Seminarium Markowskie to nie tylko cykl wykładów i paneli, ale także forum wymiany doświadczeń między muzealnikami, samorządowcami i przedstawicielami organizacji społecznych. Spotkania w czterech miastach regionu mają pokazać, że troska o dziedzictwo – zarówno materialne, jak i duchowe – wymaga współodpowiedzialności obywateli i instytucji publicznych.

Organizatorzy liczą, że seminarium stanie się impulsem do dalszej integracji środowisk kultury i samorządów, które wspólnie mogą skuteczniej chronić dziedzictwo, a jednocześnie budować poczucie wspólnoty i odpowiedzialności obywatelskiej.