Związek Powiatów Polskich przekazał swoje uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, przygotowanego przez Ministerstwo Zdrowia 18 lipca 2025 roku. Dokument z uwagami został opracowany w ramach uzgodnień z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, a w imieniu ZPP podpisała go Bernadeta Skóbel, ekspertka Związku.

ZPP: projekt nie rozwiązuje problemu braku personelu medycznego przy interwencjach

Pierwsza z dwóch zasadniczych uwag dotyczy art. 1 pkt 2 projektu ustawy, wprowadzającego modyfikację art. 9(3) ust. 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Związek Powiatów Polskich wnioskuje o skreślenie lub istotne zmodyfikowanie tego przepisu, wskazując, że proponowane rozwiązanie nie odpowiada na realne problemy zgłaszane przez samorządy.

Według ZPP, projekt nie rozwiązuje kwestii zapewnienia dostępnego personelu medycznego w sytuacjach interwencyjnego odbioru dziecka z przemocowego środowiska domowego. Co więcej – jak podkreślono w uzasadnieniu – może niezamierzenie prowadzić do tego, że obowiązek zapewnienia obecności lekarza, ratownika medycznego lub pielęgniarki zostanie uznany za zadanie własne gminy, co w praktyce oznaczałoby przerzucenie kolejnych obowiązków na samorządy terytorialne bez odpowiedniego wsparcia finansowego.

Związek wskazuje, że to publiczny system ochrony zdrowia, a nie samorządy, powinien zapewniać obsługę zadań publicznych w tym zakresie. Samorządowcy podkreślają, że nowelizacja nie powinna prowadzić do dalszego rozproszenia odpowiedzialności za świadczenia zdrowotne ani obciążać lokalnych władz dodatkowymi obowiązkami bez gwarancji środków na ich realizację.

Ponadto ZPP zwraca uwagę, że w projektowanym przepisie pominięto udział psychologa, co uznaje za poważne uchybienie – szczególnie w kontekście interwencji wobec dzieci z rodzin dotkniętych przemocą czy problemem alkoholowym.

ZPP apeluje: rozwiązać problem spożywania alkoholu w domach pomocy społecznej

Druga uwaga Związku odnosi się do art. 1 pkt 9 projektu, czyli zmian w art. 14 ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Jak przypomina ZPP, po raz kolejny w nowelizacji pominięto kluczową kwestię możliwości ograniczenia spożywania alkoholu w domach pomocy społecznej (DPS). Problem ten, jak zaznaczono, był już wielokrotnie zgłaszany przez Związek, w tym w piśmie skierowanym do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z dnia 23 września 2023 r. (sygn. Or.A.0713/1467/23). Sprawa była także dwukrotnie omawiana na Zespole ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej.

Mimo to, rządowy projekt ponownie nie odnosi się do tej problematyki, co w ocenie ZPP stanowi poważne niedopatrzenie legislacyjne. Samorządowcy wskazują, że brak jednoznacznych przepisów umożliwiających ograniczenie spożycia alkoholu w DPS-ach prowadzi w praktyce do trudnych sytuacji – zarówno dla personelu, jak i dla innych mieszkańców tych placówek. Zdaniem Związku, konieczne jest stworzenie podstaw prawnych, które pozwolą dyrektorom DPS-ów podejmować skuteczne działania w tym zakresie, z poszanowaniem praw i bezpieczeństwa wszystkich podopiecznych.

Głos samorządów: potrzeba realnych rozwiązań, nie pozornych korekt

Uwagi Związku Powiatów Polskich wpisują się w szerszy kontekst dyskusji o odpowiedzialności państwa i samorządów za politykę społeczną i zdrowotną. Związek konsekwentnie podkreśla, że kolejne nowelizacje ustawy o wychowaniu w trzeźwości często pomijają praktyczne problemy, z którymi samorządy mierzą się na co dzień, a wprowadzane zmiany bywają jedynie kosmetyczne lub prowadzą do dalszego rozmycia odpowiedzialności instytucjonalnej.

Z pełną treścią uwag ZPP można zapoznać się TUTAJ.