fotolia.pl
Związek Powiatów Polskich, jako jedna z najbardziej powszechnych ogólnopolskich organizacji zrzeszających jednostki samorządu terytorialnego, od początku swojego istnienia, stawia sobie za cel wspieranie idei samorządu terytorialnego, integrowanie i obronę wspólnych interesów powiatów i miast na prawach powiatu, a także kształtowanie wspólnej polityki. Związek nie zapomina także o konieczności stałego wspierania inicjatyw na rzecz rozwoju i promocji powiatów, wspierania wymiany doświadczeń, czy upowszechniania modelowych rozwiązań w zakresie rozwoju i zarządzania w powiatach.
Siła Związku Powiatów Polskich drzemie głównie w mocnym mandacie
jaki dają mu powiaty i miasta na prawach powiatu – Członkowie Związku.
Dzięki temu wsparciu Związek ma możliwość odważnego reprezentowania powiatowego środowiska samorządowego, co wprost przekłada się na osiągane rezultaty.
|
Realizację swoich założeń Związek Powiatów Polskich prowadzi przy wykorzystaniu swoich statutowych organów oraz biura.
W 2018 roku podczas dwóch Zgromadzeń Ogólnych ZPP (najwyższej władzy w Związku) przyjęto 8 kluczowych stanowisk w sprawach najbardziej dotykających polski samorząd szczebla powiatowego. Były to stanowiska w sprawie:
- nowoczesnej administracji,
- finansowania powiatów,
- finansowania systemu oświaty,
- roli powiatów w ustroju terytorialnym państwa w 20-lecie ich odrodzenia,
- dostępności komunikacyjnej Polski lokalnej,
- problemów w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia,
- nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- zwiększenia finansowania działalności,
- warsztatów terapii zajęciowej.
Aktywność Związku, poza płaszczyzną corocznego zjazdu, przejawia się także w jego regionalnych strukturach, tj. funkcjonujących w każdym województwie – Konwencie Powiatów. To te ciała, niejednokrotnie stanowią spiritus movens decyzji podejmowanych przez Zarząd, a w konsekwencji działań wykonywanych przez biuro Związku.
Warto w tym miejscu podkreślić, że w 2018 roku, w skali kraju, sumarycznie odbyło się kilkadziesiąt posiedzeń Konwentów Powiatów poszczególnych województw. Podczas, których poruszono kilkaset spraw oraz przyjęto kilkadziesiąt stanowisk. Ponadto przewodniczący Konwentów z poszczególnych województw skierowali do biura ZPP kilkadziesiąt pism.
Głównym organem analizującym i podejmującym decyzję w Związku jest jego Zarząd. W 2018 r. odbyło się 15 posiedzeń tego organu. Członkowie Zarządu rozpatrzyli kilkaset zagadnień, podjęli ponad 200 uchwał i przyjęli 9 stanowisk. Były to stanowiska w sprawie:
- systemu dróg powiatowych,
- sytuacji w ochronie zdrowia,
- inwestycji drogowych,
- sytuacji kadrowo-płacowej w Państwowej Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej,
- dookreślenia ustroju terytorialnego państwa w Konstytucji RP,
- poparcia działań w zakresie rozwoju Mazowieckiego Portu Lotniczego Warszawa-Modlin,
- sytuacji w służbie zdrowia,
- pogarszającej się sytuacji finansowej i kadrowej szpitali powiatowych,
- planowanych zmian w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Organem z jednej strony – zgodnie ze statutem – kontrolnym, ale z drugiej wspierającym, z głosem doradczym dla Zarządu ZPP jest Komisja Rewizyjna. W ubiegłym roku Komisja ta spotkała się wg potrzeb. Należy jednak podkreślić, że członkowie Komisji brali aktywny udział we wszystkich posiedzeniach Zarządu ZPP.
Również przewodniczący Konwentów Powiatów z poszczególnych województw czynnie uczestniczyli w spotkaniach Zarządu Związku.
Przypominając, jednym z efektów prac organów Związku są przyjmowane stanowiska. Wystąpienia te są analizowane i przedkładane odpowiednim organom centralnym, a ich przekaz niejednokrotnie jest dodatkowo artykułowany przed przedstawicieli ZPP w ramach różnych spotkań.
Działalność Związku Powiatów Polskich opiera się głównie na aktywności biura ZPP. To pracownicy i eksperci zatrudnieni w Związku, w ramach swoich codziennych działań, realizują zadania wskazane przez organy ZPP i wynikające z celów i zadań stawianych przed Związkiem.
Praca ta polega głównie na prowadzeniu analiz aktów prawnych poddawanych konsultacjom publicznym. W tym miejscu należy wskazać, że w 2018 r. prawnicy ZPP przeanalizowali 677 projektów aktów prawnych, z czego do 92 przygotowali szczegółową opinię prawną. Niejednokrotnie przygotowanie tych opinii poprzedzało przeprowadzenie prac badawczych.
Główna aktywność ZPP odbywa się na płaszczyźnie współpracy pomiędzy organami państwa, a jednostkami samorządu terytorialnego szczebla powiatowego. Walka o interes powiatów i miast na prawach powiatu realizowana jest tu głównie poprzez właściwe reprezentowanie głosu środowiska samorządu powiatowego. Realizacją tego zadania zajmują się zarówno eksperci biura Związku, jak i przedstawiciele ZPP wskazani przez organy Związku.
Główny sposób działań odbywa się poprzez artykułowanie stanowisk środowiska samorządowego na płaszczyźnie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (oraz jej zespołów tematycznych), komisji sejmowych i senackich, czy też innych ciał, jak np. komitetów monitorujących, sterujących, etc.
W tym miejscu warto więc wskazać, że w 2018 roku, przedstawiciele i eksperci biura Związku wzięli udział w kilkuset różnego rodzaju spotkaniach, na których poruszano problematykę funkcjonowania samorządów powiatowych.
Działalność reprezentantów Związku wykracza także poza granice naszego kraju. Delegaci ZPP pracują w ramach struktur unijnych, w tym głównie odbywa się to w: Komitecie Regionów Unii Europejskiej, Kongresie Władz Lokalnych i Regionalnych Europy, Radzie Gmin i Regionów Europy, a także Europejskiej Konfederacji Władz Lokalnych Szczebla Pośredniego. Delegaci ZPP do ww. organów pilnują, aby prawodawstwo unijne uwzględniało głos środowiska samorządowego, w tym ten dotyczący działalności szczebla samorządu powiatowego.
Zaangażowanie organów i biura Związku przekłada się na konkretne wymierne efekty.
Wśród wybranych efektów prac ZPP w 2018 roku warto wskazać na poniższe:
- Związek Powiatów Polskich przy współpracy z innymi ogólnopolskimi organizacjami samorządowymi pracującymi w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, doprowadził do zablokowania podwyżek cen energii elektrycznej w 2019 r. – będzie to miało wpływ na funkcjonowanie JST i ich jednostek.
- 50 mln złotych trafiło do powiatowych Domów Pomocy Społecznej. To z inicjatywy ZPP od kilku lat powiaty otrzymują dodatkowe środki w ramach rezerwy subwencji.
Podział w 2018 r. kwoty z rezerwy subwencji, o której mowa w art. 36 ust. 4 pkt 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – część środków została przekazana do powiatów, które w 2017 r. otrzymały z budżetu państwa dotacje celowe na realizację bieżących zadań własnych z zakresu domów pomocy społecznej, proporcjonalnie do wysokości udziału dotacji otrzymanych przez powiat w łącznej kwocie dotacji na ten cel otrzymanych przez wszystkie powiaty.
Podstawę do ustalenia wysokości dotacji otrzymanych z budżetu państwa przez poszczególne powiaty na prowadzenie domów pomocy społecznej stanowią dane zawarte w rocznych sprawozdaniach Rb-27S za 2017 r.
Powiat nie otrzymuje środków z rezerwy subwencji ogólnej, jeżeli wyliczona kwota jest niższa od 10 tys. zł. Środki w wysokości 50 mln zł zostały rozdzielone między 314 powiatów; z podziału wyłączono 13 powiatów, dla których kwoty były niższe od 10 tys. zł.
- Dzięki zaangażowaniu Związku Powiatów Polskich znowelizowane zostało rozporządzenia w sprawie algorytmu przekazywania środków PFRON samorządom, które zakłada m.in.: zwiększenie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w warsztacie terapii zajęciowej do 16.596 zł od 1 lipca 2018 r., a także w latach kolejnych: w 2019 r. dofinansowanie wyniesie 17.796 zł, w 2020 r. i latach następnych – 18.996 zł (obecnie było to 15.996 zł); oraz rocznego pobytu jednego niepełnosprawnego pracownika (ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) w zakładzie aktywności zawodowej do 22.000 zł od 1 stycznia 2019 r. (obecnie było to 18.500 zł).
- Sejmowa komisja przychyliła się do petycji Związku Powiatów Polskich w sprawie uregulowania zasad stwierdzania zgonu. Obecne przepisy w tym zakresie pochodzą z lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Nie przystają do rzeczywistości. Pomimo wielokrotnych apeli strony samorządowej nie zostały przygotowane nowe regulacje.
Posłowie przychyli się do postulatów ZPP i zdecydowali o skierowaniu do premiera dezyderatu w tej sprawie.
- Podczas posiedzenia podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia, przedstawionego przez Prezydenta RP, projektu ustawy o zmianie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw, wprowadzono wiele zmian w zakresie pomocy prawnej.
Jedna z kluczowych poprawek dotyczy katalogu osób uprawnionych. Zgodnie ze zmianą nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługuje osobie, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Ustawodawca zdecydował również na podniesienie z 3 do 6 proc. dotacji na pokrycie kosztów obsługi organizacyjno-technicznej tego zadania dla samorządów powiatowych. Wspomniane zmiany stanowią wypełnienie postulatów Związku Powiatów Polskich, który od początku obowiązywania ustawy zwracał uwagę na zbyt ograniczony katalog uprawnionych do pomocy podmiotów oraz konieczność pokrywania przez samorząd znaczących kosztów tego zadnia. Obecnie zaproponowane zmiany ułatwią jego realizację.
- Związek Powiatów Polskich opiniował projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu udzielania i dokumentowania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
Początkowo, projektodawcy zaproponowali, by w każdym miejscu, gdzie są udzielane nieodpłatne porady prawne lub świadczone poradnictwo znajdował się stół i cztery miejsca siedzące (dla osób korzystających z usług). Wskutek interwencji ZPP wymóg ten będzie dotyczył tylko tych lokali, w których prowadzona jest mediacja. Dodatkowo, ZPP zgłosiło uwagi dotyczące wymogów dotyczących infrastruktury i wyposażenia punktów (dostęp do sieci telekomunikacyjnej zamiast dostępu do instalacji komunikacyjnej; uelastycznienie zapisu dotyczącego wyposażenia punktów w telefony, np. przez umożliwienie organizacji centrali telefonicznej dedykowanej pomocy prawnej na terenie powiatu; komputery z dostępem do oprogramowania zamiast wyposażonych w oprogramowanie; rezygnacja z wymogu dostępu do aktów prawa miejscowego powiatów ościennych, gdyż to zrodzi niepotrzebne, spore koszty dla powiatów – zamiana na dostęp do linków; odejście od wymogu urządzeń do kopiowania na rzecz „urządzenia umożliwiającego przenoszenie dokumentacji do wersji elektronicznej”), które zostały przyjęte przez projektodawców.
- W pracach nad nowelizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej uwzględniono część uwag zgłaszanych przez ZPP. Przewidziano również przepis przejściowy odkładający w czasie wejście niekorzystnych z punktu widzenia powiatów zmian. Ponieważ zakres wprowadzonych zmian nadal nie jest satysfakcjonujący Związek na etapie prac Sejmowych będzie dalej wnosił o zmianę tych przepisów.
- Na skutek interwencji ZPP poprawiono błędnie skonstruowane uzasadnienie do projektu rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, które w pierwotnym brzmieniu sugerowało, że to jednostki samorządu terytorialnego jako organy prowadzące są obowiązane do finansowania wycieczek szkolnych. Uzyskano także zapewnienie, że nie było intencją MEN, aby zlikwidować możliwość finansowania wycieczek ze środków pozabudżetowych.
- Na skutek uwagi ZPP, zdecydowano o zmianie zapisów w projekcie rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli i pierwotnie zaproponowany termin 5 dni roboczych na wydanie opinii przez nadzór pedagogiczny i związki zawodowe do zmian w arkuszu organizacyjnym zamieniono na 4 dni robocze. Była to istotna zmiana dla samorządów ponieważ na zatwierdzenie arkusza w przypadku zmian wprowadzanych do 30 września organ prowadzący ma 7 dni roboczych.
- W związku z uwagami Związku Powiatów Polskich zgłaszanymi do porozumień zawieranych pomiędzy Ministrem Edukacji Narodowej a samorządami powiatowymi, w związku z realizacją przez powiaty zadań z zakresu administracji rządowej, wynikających z programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej uznając zgłoszone przez Związek zastrzeżenia podjęło prace nad nowelizacją zapisów programu, proponując wykreślenie zapisów o koordynatorze powiatowym z działania 2.4. Ponadto zdecydowano się na weryfikację przepisów, która pozwoli na jednoznaczne określenie zakresu zadań wiodącego na obszarze powiatu ośrodka koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczego.
- Na skutek interwencji ZPP resort rodziny, pracy i polityki społecznej przychylił się do tego, aby mieszkania chronione nie musiały mieć dodatkowego pokoju wspólnego, a dostosowanie do docelowej liczby mieszkańców zostało rozłożone na lata (pierwotnie w projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie mieszkań chronionych przewidziano obowiązek wydzielenia pomieszczenia ogólnego umożliwiającego prowadzenie wspólnych zajęć i spotykanie się uczestników z innymi osobami, w tym z rodzinami, a także wspólne spożywanie posiłków w przypadku mieszkań chronionych z wieloosobowymi pomieszczeniami mieszkalnymi; ograniczona też została maksymalna liczba osób w mieszkaniu chronionym – do 7).
- W pierwotnej wersji Projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i wzorów licencji na wykonywanie transportu drogowego oraz wypisów z tych dokumentów wzór zezwolenia należało dostosować w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
Oznaczało to konieczność utylizacji obecnie zgromadzonych w podmiotach wzorów zezwolenia i tym samym stratę w wymiarze finansowym. Sytuacja ta wiązała się również z koniecznością zamówienia nowych wzorów, co z uwagi na dość krótki termin mogło być zagrożone. Po interwencji Miasta Stołecznego Warszawy oraz Związku Powiatów Polskich udało się wprowadzić zapis, że obecne wzory zezwolenia mogły być nadal wydawane do 31 grudnia 2018 roku.
Pozwoliło to na zużycie obecnie zgormadzonych blankietów i z odpowiednim wyprzedzeniem zamówienie ich nowych wersji.
- Dzięki determinacji i dociekliwości przedstawicieli ZPP na posiedzeniu Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST oraz zgodnemu sprzeciwowi całej strony samorządowej, Ministerstwo Edukacji Narodowej zrezygnowało z wprowadzenia nowego, kontrowersyjnego ustępu do art. 6a Karty nauczyciela. Urzędnicy resortu edukacji zaproponowali pod koniec czerwca 2018 r. w projekcie nowelizacji Prawa oświatowego m.in. przepis w brzmieniu „Jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny, a w przypadku placówek doskonalenia nauczycieli – kurator oświaty nie uzyska porozumienia z organem prowadzącym szkołę albo placówkę w sprawie oceny pracy, o której mowa w ust. 6, w terminie 30 dni od dnia przedstawienia projektu oceny, oceny tej dokonuje odpowiednio organ sprawujący nadzór pedagogiczny albo kurator oświaty, po rozpatrzeniu stanowiska organu prowadzącego szkołę albo placówkę doskonalenia nauczycieli”.
W zgodnej opinii wszystkich organizacji samorządowych taka modyfikacja przepisów byłaby kolejnym ograniczeniem swobody JST w zarządzaniu szkołą oraz stanowiłaby kolejne pogłębienie nierównowagi pomiędzy organem prowadzącym a organem nadzoru pedagogicznego. Jednak dzięki determinacji przedstawicieli ZPP i protestowi strony samorządowej przedstawiciele MEN-u, pierwotnie próbujący bronić proponowanego przez siebie zapisu, ostatecznie odstąpili od niego.
- W pracach nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych w dużej mierze uwzględniono uwagi zgłoszone przez ZPP (m.in. uwagę dotyczącą skreślenia przepisów o obowiązkowej dodatkowej rekompensacie w wysokości 1% należności głównej nawet za 1-dniowe opóźnienie ze strony podmiotu publicznego w zapłacie).
- W ostatecznym kształcie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych zrezygnowano z wprowadzania sztywnej wysokości grzywny zwi ązanej z niewykonaniem zajęcia wynagrodzenia i czynności z tym związanych. Związek Powiatów Polskich w uwagach przekazanych do resortu wskazywał, że niezastosowanie się do art. 886 §1 KPC w sektorze publicznym nie wynika z celowego działania pracodawcy ale z błędu lub niedopatrzenia pracownika, a pierwotne brzmienie projektowanych przepisów miało fiskalny wydźwięk.
- Etc.
|
Dzięki zaangażowaniu ZPP każdego roku:
- ratowane są budżety powiatów i miast na prawach powiatu przed ich destrukcją wynikającą z proponowanych zmian legislacyjnych,
- negocjowane są nowe możliwości pozyskiwania dodatkowych środków finansowych.
Dzięki działalności ZPP statystyczny powiat/miasto zyskuje
od kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych
dodatkowych środków finansowych.
|
Działalność Związku w 2018 roku oczywiście wykraczała poza płaszczyznę legislacyjną. Związek Powiatów Polskich czynnie angażuję się także w organizację i współorganizację różnego rodzaju konferencji, sympozjów, czy zjazdów.
Ponadto eksperci ZPP, jeżdżąc po całym kraju, prowadzą szereg bezpłatnych warsztatów i szkoleń dedykowanych pracownikom samorządowym.
W 2018 roku ZPP przeprowadził następujące szkolenia:
- Nowy system ochrony danych osobowych w praktyce,
- Dokumenty publiczne bez tajemnic,
- Szkolenia dla Inspektorów Ochrony Danych Osobowych,
- Konferencja Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie i Ośrodków Interwencji Kryzysowej,
- Szkolenia dedykowane pracownikom Wydziałów Finansowych,
- Spotkania dotyczące Programu Wieloletniego „Niepodległa”,
- Szkolenie dla służb finansowych,
- Szkolenie dotyczące dotacji dla NGO,
- Szkolenia dotyczące ochrony przyrody,
- Ustawa o jawności życia publicznego,
- Szkolenia GIS,
- Szkolenia z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego,
- PPP dobrym sposobem na finansowanie inwestycji samorządowych,
- Partnerstwo publiczno-prywatne – wizyty studyjne,
- Grupa Wymiany Doświadczeń z zakresu zarządzanie drogami,
- Grupa Wymiany Doświadczeń z zakresu komunikacji miejskiej i pozamiejskiego transportu zbiorowego,
- Grupa Wymiany Doświadczeń z zakresu utrzymywania i udostępnianie zasobu geodezyjnego,
- Grupa Wymiany Doświadczeń z zakresu zarządzania oświatą,
- Lokalne ośrodki wiedzy i edukacji,
- Tematyczna Grupa Robocza z zakresu drogownictwa i transportu,
- Tematyczna Grupa Robocza z zakresu geodezji i kartografii
W 2018 r. było to sumarycznie ponad 100 dni szkoleniowych. Udział w nich wzięło ponad 2 tysiące pracowników samorządowych.
W 2018 roku przez lub przy współpracy ze Związkiem Powiatów Polski wydanych zostało 17 publikacji poświęconych problematyce samorządowej.
Redaktorzy ZPP przygotowywali także artykuły prasowe – głównie o charakterze konsultacyjno-doradczym, które publikowane były w prowadzonym przez Związek portalu internetowym Dziennik Warto Wiedzieć (zlokalizowanym pod adresem www.wartowiedziec.pl). Warto podkreślić, że w 2018 roku przygotowali oni blisko 4,5 tysiąca artykułów.
Istotnym elementem działalności ZPP są także realizowane projekty, na które Związek pozyskuje środki z innych źródeł niż składki członkowskie. Dzięki ich realizacji ZPP może w większym wymiarze wspierać samorządy, szczególnie powiatowe, w doskonaleniu profesjonalnego świadczenia usług publicznych.
Dzięki temu stale zwiększa się liczba powiatów i miast na prawach powiatu, które skutecznie i profesjonalnie świadczą usługi publiczne.
Reasumując należy podkreślić, że aktywność i efekty prac Związku są wynikiem wytężonej pracy jego organów i biura ZPP. Wzajemna dobra współpraca daje gwarancję rzetelnej pracy na rzecz samorządów członkowskich, wpływając na jej wymierne efekty.
Z kompleksową informację o działalności ZPP w 2018 roku można zapoznać się czytając poniżej zamieszczone sprawozdanie.