Wyzwania klimatyczne, przed którymi stoją powiaty, organizacja i finansowanie publicznego transportu zbiorowego, sytuacja szpitali powiatowych, a także nakładanie przez wydziały komunikacji kar związanych z niedopełnieniem obowiązku rejestracji albo zgłoszenia nabycia i zbycia pojazdu – to główne zagadnienia poruszone podczas posiedzenia Zarządu Związku Powiatów Polskich, które odbyło się 28 stycznia 2020 roku w Warszawie.

Pierwsze w nowym roku posiedzenie Zarządu ZPP rozpoczęło się od podpisania listu intencyjnego pomiędzy Związkiem Powiatów Polskich a Instytutem Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. To ważny etap w realizacji wspólnych działań – mówił przedstawiciel Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzień wcześniej doszło także do podpisania listu intencyjnego pomiędzy Związkiem Powiatów Polskich a Wydawnictwem C.H.Beck.

Posiedzeniu Zarządu przewodniczył Prezes Zarządu ZPP Andrzej Płonka, Starosta Bielski, który rozpoczął posiedzenie od przekazania informacji na temat działalności ZPP pomiędzy stacjonarnymi posiedzeniami Zarządu. Jan Grabkowski, Starosta Poznański, jako reprezentant strony samorządowej i ZPP, przybliżył z kolei przebieg prac Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Niezwykle ważnym dla powiatów wątkiem, który pojawił się podczas posiedzenia Zarządu, było nakładanie kar związanych z niedopełnieniem obowiązku rejestracji albo zgłoszenia nabycia i zbycia pojazdu. O głównych zagadnieniach związanych z tą kwestią mówił zastępca dyrektora Biura ZPP, Grzegorz Kubalski. Zaznaczył, że podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które zaplanowane zostało na dzień po posiedzeniu Zarządu, zgłoszony będzie postulat wprowadzenia zmian legislacyjnych. Grzegorz Kubalski zwrócił uwagę na panujący chaos informacyjny w odniesieniu do obywateli, którzy nie wiedzieli, co dokładnie mają zgłaszać do urzędu. Duża ilość zgłoszeń, które wpływają powoduje z kolei, że w wydziałach komunikacji jest niewystarczająca ilość pracowników. Podkreślał również, że Związek Powiatów Polskich od początku postulował wprowadzenie zmian legislacyjnych, co spotykało się z oporem Ministerstwa Infrastruktury. Zwrócił też uwagę, że w przypadku firm zajmujących się sprzedażą pojazdów, wydłużony będzie czas rejestracji pojazdów. Grzegorz Kubalski wskazywał też na chaos panujący w przepisach. Dodał również, że szacunkowo uznaje się, że pięć milionów aut w Centralnej Ewidencji Pojazdów jest pojazdami wirtualnymi, co oznacza, że cały czas widnieją w ewidencji, a od kilku lat nie było na nich żadnej operacji. Ludwik Węgrzyn zgłosił postulat, by zwrócić szczególną uwagę i staranność odnośnie zapisu kary. Zaproponował, by jeśli owe kary miały być dochodami powiatów, to zapis na ten temat powinien posiadać rangę ustawową.

Równie istotną kwestią poruszoną podczas posiedzenia była organizacja i finansowanie publicznego transportu zbiorowego. W tej sprawie w ramach posiedzenia Zarządu ZPP odbyło się spotkanie z Rafałem Weberem, sekretarzem stanu w Ministerstwie Infrastruktury. Dyskusja koncentrowała się wokół tematów transportu zbiorowego i Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. - Jesteśmy zdeterminowani i przekonani co do tego, że zmiany są potrzebne. Że potrzebne są jasne, klarowne przepisy prawa, które będą wskazywały konkretną odpowiedzialność za zadania związane z transportem zbiorowym – mówił Rafał Weber. Przypomniał, że do tej pory w ramach Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych odbyły się trzy nabory. Pierwszy wiązał się z uruchomieniem nowych linii przed rozpoczęciem roku szkolnego w związku z kumulacją roczników. Zwrócił też uwagę, że Ministerstwo Infrastruktury nie zamyka się na przyjmowanie wniosków tylko na jeden rok. Zaapelował do samorządów, które zdecydowałyby się na uruchomienie dodatkowej linii autobusowej w ciągu roku o składanie powyższych wniosków. Rafał Weber poruszył również kwestię PKS-ów wyrażając chęć, by były one wykorzystywane na możliwie najszerszym terytorium. Mówiono także o dofinansowaniu dowozu kilometra, gdzie nie wykluczano, że powinno ono być większe. W swoim wystąpieniu wiceminister poruszył też sprawę taboru autobusowego – wyraził nadzieję, że kwota na jego wymianę bądź rozbudowę znajdzie się w planach perspektywy unijnej. Prezes ZPP Andrzej Płonka zaproponował wydelegowanie kilku osób ze strony Związku Powiatów Polskich w celu ścisłej współpracy z Ministerstwem Infrastruktury w tym temacie. Jednocześnie Andrzej Płonka zwróci uwagę na konieczność dopłacania przez powiaty do transportu autobusowego. Poinformował też, że większą skuteczność można osiągnąć poprzez zwiększenie częstotliwości autobusów, a niekoniecznie dodawaniu nowych linii. Prezes ZPP zgłosił także postulat, aby pozostawić istniejące obecnie nazewnictwo linii autobusowych, gdyż jest ono gwarantem utrzymania dofinansowania do biletów dla uczniów. Głos w dyskusji zabrał również Grzegorz Kubalski. Zwrócił uwagę przede wszystkim na niepewność stanu prawnego. Jako wspólny cel, który wszystkim leży na sercu podał usuwanie białych plam transportowych na mapie Polski. Grzegorz Kubalski podjął też wątek wielkiej nieobecnej podczas rozmów o transporcie zbiorowym, czyli integracji biletowej. Wyraził także wolę współpracy z Ministerstwem Infrastruktury.

Do powyższych wypowiedzi odniósł się Bogdan Oleksiak. Zwróciła uwagę, że od dwudziestu lat nie było żadnego narzędzia dla samorządów, które dawałoby możliwość dofinansowania. Takowe jest natomiast bardzo potrzebne. Bogdan Oleksiak zgodził się z Grzegorzem Kubalskim co do kwestii niepewności stanu prawnego. Głos ponownie zabrał Andrzej Płonka, który zwrócił uwagę, że dopiero upadające PKS-y i przejęcie wiedzy pozwoliło na aktywizację powiatów w tej dziedzinie. Mówił też o rozwiązaniu busów na telefon. Rafał Weber zaznaczył, jak ważne jest odbudowanie dobrze funkcjonującej komunikacji autobusowej i stworzenia klarownych przepisów prawnych. Zwrócił uwagę, że z całą pewnością będzie to proces długotrwały i wymagający współpracy pomiędzy rządem a samorządem.

Podczas posiedzenia Zarządu ZPP poruszona również została kwestie niezwykle ważna, jaką są wyzwania klimatyczne. Największe zagrożenia dla środowiska naturalnego oraz ich następstwa przedstawił Józef Neterowicz. Według danych w roku 2019 zanotowano najwyższą temperaturę powietrza w historii. Świat zmaga się ze strasznymi skutkami zmian klimatu, takimi jak susze, pożary, powodzie, wzrost temperatury i poziomu mórz. W codziennym życiu doświadczamy negatywnych skutków w postaci chorób wywołanych smogiem, podwyżek cen energii elektrycznej czy wzrostu cen wywozu śmieci. Następujące coraz szybciej zmiany klimatu to zatem ważne z perspektywy powiatów problemy.

Posiedzenie zwieńczyło wystąpienie dr Doroty Gołąb-Bełtowicz, która przedstawiła dane na temat aktualnej sytuacji finansowej szpitali powiatowych. O zbieraniu danych w tym zakresie mówiła również mecenas Bernadeta Skóbel ze Związku Powiatów Polskich. Obie mówczynie zwróciły uwagę, że da się zaobserwować wzrost napływających danych po nagłośnieniu sprawy, między innymi poprzez organizowane konferencje na temat sytuacji szpitali powiatowych.