Sytuacja finansowa powiatów (w tym wnioski z pierwszego półrocza i perspektyw na przyszłość w kontekście wpływu Covid-19 na realizację udziałów z PIT) oraz możliwości pokrycia bieżących wydatków oświatowych z części oświatowej subwencji ogólnej (w perspektywie podwyżki wynagrodzeń nauczycieli od września 2020 roku) były głównymi tematami posiedzenia Zarządu Związku Powiatów Polskich. Ponadto  poruszono zagadnienia związane z bieżącymi problemami funkcjonowania powiatów. Omówiono sytuację w ochronie zdrowia, w domach pomocy społecznej i  w szkołach ponadpodstawowych. Rozmawiano także o potencjalnych zmianach w procedurze zmian granic jednostek samorządu terytorialnego. Spotkanie odbyło się  13-14 sierpnia br. w Ossie.

Posiedzeniu przewodniczył Prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich Andrzej Płonka, Starosta Bielski, który witając członków Zarządu podziękował za przybycie, mimo trudnej sytuacji jaka panuje w związku z pandemią. Następnie przekazał informację na temat działalności Związku pomiędzy stacjonarnymi Posiedzeniami Zarządu.

Mec. Bernadeta Skóbel przedstawiła analizę przygotowaną wspólnie z Rafałem Rudką, a obrazującą wpływ Covid-19 na realizację udziałów z PIT. Powstała ona w oparciu o dane przekazane przez Ministerstwo Finansów. Przedmiotem analizy objęto I półrocze 2020 r. i analogiczny okres w 2019 r.  W przypadku jednostek samorządy terytorialnego wysokość dochodów z PIT ma decydujące znaczenia dla zdolności jednostki do realizacji zadań publicznych, w szczególności zadań inwestycyjnych oraz zadań fakultatywnych jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku powiatów dochody z PIT stanowią w zasadzie jedyne znaczące źródło finansowania takich zadań. Całkowita kwota spadku wpływów z podatku PIT w I półroczu roku 2020 do I półrocza roku 2019 dla wszystkich powiatów ziemskich i miast na prawach powiatu wyniosła ponad miliard złotych - i to tylko w ujęciu nominalnym. W ujęciu realnym jest to jeszcze większa kwota.  Natomiast w ujęciu procentowym jest to spadek o 7,37%. Niestety dane te nie napawają optymizmem. Pełen raport dostępny jest tutaj.

Kolejną istotną sprawą przedstawioną na posiedzeniu Zarządu była kwestia bieżących wydatków na oświatę i możliwości ich pokrycia z części oświatowej subwencji ogólnej w perspektywie podwyżki wynagrodzeń nauczycieli od września 2020 roku. Głos w tej sprawie zabrał Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura ZPP. Nadmieniał, że część subwencji oświatowej wzrasta, w spojrzeniu makro. Niestety, w rzeczywistości jest inaczej. Ile środków trafia do poszczególnych podmiotów, uzależnione jest od liczby przeliczeniowej uczniów. Algorytm, który obowiązuje nie jest algorytmem naliczanym tylko algorytmem podziału subwencji. Tak więc w skali makro może to wyglądać ładnie, natomiast gdy przyjrzymy się poszczególnym pozycjom, to niektóre budzą niepokój. Przykładem jest wzrost wynagrodzenia nauczycieli. Od I kwartału 2018 roku do końca tego roku kwota bazowa wynagrodzenia nauczycieli wzrośnie o 28,5%. Natomiast jeśli porównamy przeliczenie dotacji na jednego ucznia, to analogicznie wzrost od 2018 do 2020 roku wynosi tylko 9,4%. Luka finansowa w edukacji pogłębia się z roku na rok. Sytuacja szczególnie pogarsza się od 2016 roku – od tego momentu w każdym kolejnym roku jest ona coraz gorsza. Klasy w liceach powinny być 35 osobowe aby pokryć koszty funkcjonowania. Takie klasy nie istnieją i będziemy dokładać do oświaty coraz więcej.

W kolejnej części posiedzenia Zarządu Związku Powiatów Polskich mec. Bernadeta Skóbel przedstawiła aktualną sytuacji w służbie zdrowia, w domach pomocy społecznej i w szkołach ponadpodstawowych.

Na koniec posiedzenia Zarządu Grzegorz Kubalski przedstawił problem podziału terytorialnego gmin. Chodzi przede wszystkim o wchłanianie gmin przez większe miasta. 29 lipca odbyło się robocze posiedzenie KWRiST, na którym zapadła decyzja o powołani zespołu, który będzie miał za zadanie wypracowanie koncepcji zmiany przepisów  regulujących zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego.