6 września br. odbyło się dodatkowe posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Podczas posiedzenia omawiano trzy główne kwestie – planowane zmiany w finansach samorządowych, prawie budowlanym, a także w prawie oświatowym.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wsparcie JST w programie Polski Ład

Strona samorządowa zgodnie uznała, że nie jest w stanie zaopiniować ustawy okołobudżetowej nie znając wcześniej założeń ustawy budżetowej.

Wiceminister finansów, Sebastian Skuza wyraził wątpliwość, czy kiedykolwiek ustawa budżetowa była przedmiotem posiedzenia Komisji Wspólnej. Zaznaczył też, że ustawa budżetowa przyjęta przez Radę Ministrów jest jawna.

Kwestię dotyczącą samorządów w projekcie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych omówił wiceminister Sebastian Skuza. W projekcie ustawy przewidziano dwa filary – rozwiązania przejściowe i docelowe. Rozwiązania przejściowe zakładają wsparcie JST jeszcze w roku 2022 dodatkowymi środkami w kwocie 8 mld zł, uelastycznienie zarządzania budżetami JST poprzez modyfikację reguł fiskalnych, a także zapewnienie województwom niezbędnych środków subwencji regionalnej. W tym przypadku zakładane jest przedłużenie przepisów, które wygasałyby z końcem 2021 roku. Natomiast zadania docelowe obejmowałyby cztery obszary: zapewnienie przewidywalności dochodów JST z tytułu PIT i CIT i przekazywanie ich w 12-miesięcznych, równych ratach; system wyrównawczy oparty na aktualnych dochodach z PIT i CIT z roku bieżącego (pewnie części subwencji i tzw. Janosikowe); wprowadzenie reguły dochodowej zapewniającej stabilizację finansową JST; nowa część subwencji, czyli tzw. subwencja rozwojowa. 8 mld zł, przekazane jeszcze w tym roku, byłyby dzielone na podstawie ustawy – globalna kwota dla gmin, powiatów i województw byłaby dzielona proporcjonalnie do planowanego udziału danego szczebla JST w PIT na rok 2022. Kwota dla pojedynczych JST byłaby wg planowanego PIT na rok 2022 – tutaj istniałaby korekta z tytułu zamożności wykonywana po mechanizmie wyrównawczo-korekcyjnym. Wiceminister zwrócił uwagę na zapis tymczasowy oraz na możliwość, że w latach 2022-2025 będzie można rozliczyć się w okresie 4 lat. Ponadto jeszcze w roku 2022 możliwe byłoby równoważenie wydatków bieżących środkami wolnymi. Podniesiony byłby również limit spłaty długu JST oraz wspierający absorbcję środków unijnych. Byłoby to na poziomie 50 procent. Wiceminister mówił też o mechanizmie przekazywania dochodów z PIT i CIT do JST – odbywałoby się to w równych, miesięcznych ratach, zgodnie z prognozą makro określoną przed rozpoczęciem roku budżetowego. Prognoza będzie weryfikowana rzeczywistym wykonaniem. Ustalenie kwoty dochodów pojedynczej JST z tytułu udziału w PIT i CIT odbyłaby się na podstawie wpływów z 3 lat. Reguła stabilizująca dochody JST zapewniałaby długookresową stabilizację finansową dochodów JST w zakresie udziału z tytułu PIT i CIT. Przyjęta byłaby referencyjna kwota łącznego dochodu z PIT i CIT – byłaby ona waloryzowana i indeksowana średniorocznym wskaźnikiem dynamiki PKB w cenach bieżących. Byłaby to dynamika nominalnego, nie realnego PKB.

Polski Ład zakłada subwencję rozwojową w wysokości 3 mld zł – ta kwota również byłaby co roku waloryzowana. Jednak gdyby okazało się, że z powodów rozwiązań prawnych lub koniunkturalnych luka w PIT i CIT wyniosłaby np. 13 mld, strona rządowa byłaby zobowiązana dawać 3 mld subwencji rozwojowej plus uzupełnić ją o kwotę 10 mld. Ryzyko luki w dochodach z tytułu PIT i CIT byłoby całkowicie po stronie rządowej. Chroniłoby to samorządy przed ryzykiem dekoniunktury oraz przed ryzykiem kolejnych nowelizacji prawnych. MF proponuje również jeszcze jedną zmianę w mechanizmie korekcyjno-wyrównawczym. W celu łagodzenia w sytuacji, w której zmniejszenie dochodów JST z tytułu udziału w PIT i CIT wpływałoby na zmniejszenie subwencji wyrównawczej, przewidziano możliwość wsparcia JST środkami kwoty stabilizującej części wyrównawczej subwencji ogólnej.

Dalsza część relacji w Dzienniku Warto Wiedzieć.