Podczas kolejnej wideokonferencji, która odbyła się 1 lutego br., Członkowie Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej Związku Powiatów Polskich, a także Przewodniczący Konwentów poszczególnych województw omówili najistotniejsze dla powiatów kwestie. Wśród głównych tematów znalazły się sytuacja szpitali powiatowych, propozycje nowych przepisów dotyczących pandemii oraz finanse samorządowe.

Kwestie związane z systemem opieki zdrowotnej przybliżyła Bernadeta Skóbel, kierownik działu Monitoringu Prawnego i Ekspertyz. Zakończyły się konsultacje publiczne ustawy o rozwoju i modernizacji szpitalnictwa. Wpłynęło bardzo dużo uwag, w tym te kierowane przez Związek Powiatów Polskich. Projekt będzie jeszcze wracał w nowej wersji w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Wśród zgłoszonych uwag nie było ani jednej, która pozytywnie odnosiłaby się do tego projektu. Podstawowy zarzut wobec ustawy jest taki, że nie odnosi się ona do kwestii stabilności finansowania sektora ochrony zdrowia. Bernadeta Skóbel przedstawiła również dane dotyczące szpitali powiatowych z całej Polski, zebrane przez ekspertów ZPP, odnoszące się do zapowiedzianej kategoryzacji szpitali.

W piątek, 28 stycznia odbyło się też spotkanie z przedstawicielami różnych resortów, dotyczące podwyżek cen energii i gazu. Ministerstwo Zdrowia (które wcześniej nie widziało potrzeby wsparcia podmiotów leczniczych wobec podwyżek cen) zapowiedziało, że będzie podwyżka dla wszystkich rodzajów świadczeń, która ma rekompensować ewentualny wzrost cen energii i gazu. Wiceminister zapowiedział też, że dla tej podwyżki ma zostać wyłączony mechanizm zaliczania wzrostu wyceny świadczeń czy wzrostu wysokości taryf na poczet wynagrodzeń.

W Sejmie znajduje się też projekt ustawy dotyczącej testowania pracowników na obecność COVID-19. W ocenie mec. Skóbel to projekt kontrowersyjny i niebezpieczny z puntu widzenia również jednostek samorządu terytorialnego. Projekt ustawy z jednej strony zakłada bowiem prawo pracownika do tego, by raz w tygodniu przetestował się darmowo na obecność COVID-19, daje też prawo pracodawcy, by skierować pracownika na takie badanie. Jednak w przypadku, gdy pracodawca nie skorzysta z tego prawa, a pracownik zachoruje i uprawdopodobni, że zaraził się w zakładzie pracy, wówczas pracodawca będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą. W praktyce będzie to oznaczało, że z ostrożności, w każdym tygodniu pracodawcy będą kierować kilka milionów Polaków na testy, przez co grozi niewydolność systemu badań. Wydaje się, że konsekwencje finansowe i organizacyjne nie były przemyślane przez autorów projektu ustawy.

Z kolei Grzegorz Kubalski - zastępca dyrektora Biura ZPP, mówił o tym, w jaki sposób można wykorzystać na wydatki bieżące środki z kwoty 8 mld zł, które zostały skierowane do sektora samorządowego na podstawie ustawy z roku ubiegłego i zostały wypłacone w ostatnich dniach ubiegłego roku. Jak wskazał w swojej prezentacji Grzegorz Kubalski, w 2021 roku JST otrzymały środki finansowe z budżetu państwa w kwocie 8mld zł, na uzupełnienie subwencji ogólnej. Ustęp 2 ustawy precyzował natomiast, że o przeznaczeniu otrzymanych środków decyduje organ stanowiący JST. Środki te zatem weszły na dochody roku 2021. Art. 217 ust. 1 ustawy o finansach publicznych traktuje, że różnica między dochodami a wydatkami budżetu JST stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu JST albo deficyt budżetu JST. Natomiast ust. 2 pkt. 5 powyższej ustawy mówi o tym, że deficyt budżetu JST może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z nadwyżki budżetu JST z lat ubiegłych [pomniejszonej o środki określone w pkt 8]. Pojawia się pytanie, czy środki mogą być przeznaczone na pokrycie deficytu bieżącego. Grzegorz Kubalski zwrócił uwagę na zmianę, która reguluje, iż w latach 2022-2025 JST może w danym roku budżetowym przekroczyć relację, o której mowa w art. 242 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych pod warunkiem, że w latach 2022-2025 suma przekroczeń tej relacji w poszczególnych latach nie będzie wyższa od sumy nadwyżek wynikających z tej relacji w poszczególnych latach. Konieczna jest jednak ostrożność w interpretacji. Poruszona kwestie wzbudziła wiele wątpliwości i emocji. Starostowie podzielili się wątkami, które wzbudzają ich sprzeciw i niepewność.

Podczas wideokonferencji Zarządu ZPP pojawił się również temat pieczy zastępczej. Dotyczył kompromisu, jaki w ostatnim czasie udało się osiągnąć z Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej. Ministerstwo zrezygnowało z propozycji, by obligatoryjnie w ustawie wskazać, że w przypadku rodzinnych domów dziecka i zawodowych rodzin zastępczych od 4 dzieci wzwyż, zatrudniania będzie dodatkowa osoba do pomocy (co najmniej na 40 godzin w tygodniu). Druga zmiana dotyczy zmian zasad finansowania tzw. rodzin pomocowych – ministerstwo wycofało się z propozycji przyznawania 20% wynagrodzenia na każde przyjmowane dziecko. W ramach nowelizacji proponuje się też wprowadzenie centralnego rejestru dotyczącego pieczy zastępczej. Wielu dyrektorów powiatowych centrów pomocy rodzinie było przeciwnych, jednak ZPP co do zasady był przeciwny wprowadzaniu takiej zasady.