Już 9 maja 2025 roku w Akademii Nauk Stosowanych w Bielsku-Białej, przy ul. Cz. Tańskiego 5, odbędzie się ogólnopolska konferencja zatytułowana: „Nieodpłatna pomoc prawna jako element budowania społeczeństwa obywatelskiego. Część 2: U progu Reformy”. Wydarzenie zgromadzi ekspertów, praktyków i decydentów, którzy podejmą debatę na temat przyszłości systemu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (NPP/NPO) w Polsce.

Podczas wydarzenia spotkają się praktycy i teoretycy prawa, przedstawiciele samorządów terytorialnych i zawodowych, reprezentanci organizacji pozarządowych oraz osoby zaangażowane w proces legislacyjny. Wspólnie podejmą próbę odpowiedzi na pytania o przyszłość systemu, jego rolę w państwie prawa oraz znaczenie dla obywateli.

Od pomocy dla wybranych – do systemu otwartego?

Nieodpłatna pomoc prawna została wprowadzona w 2015 roku jako forma wsparcia dla określonych grup obywateli, których sytuacja życiowa lub materialna utrudniała dostęp do płatnych usług prawnych. Początkowo uprawnienie do skorzystania z pomocy przysługiwało m.in. osobom młodym i starszym, kobietom w ciąży, posiadaczom Karty Dużej Rodziny, weteranom, kombatantom czy osobom korzystającym z pomocy społecznej.

W 2019 roku system otwarto szerzej – każdy, kto złożył oświadczenie o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej, mógł skorzystać z porady. Rozszerzono również zakres wsparcia o nieodpłatne poradnictwo obywatelskie i edukację prawną.

Nowelizacja – kierunek bez ograniczeń dochodowych?

Obecnie trwają prace nad kolejną reformą. Nowelizacja zakłada m.in. całkowitą rezygnację z obowiązku składania oświadczeń majątkowych przez beneficjentów. W praktyce oznacza to otwarcie systemu dla wszystkich, niezależnie od ich sytuacji finansowej. Planowane jest również wprowadzenie porad zdalnych.

Choć takie zmiany mogą zwiększyć dostępność pomocy prawnej, budzą kontrowersje – w szczególności w kontekście finansowania systemu, jego organizacji oraz jakości świadczonych usług.

Debata o przyszłości

Uczestnicy konferencji podejmą kluczowe pytania:

• Jak przywrócić systemowi NPP jego pierwotną rangę?
• Czy zniesienie progów dochodowych to krok w dobrą stronę?
• Jakie reformy są niezbędne, by system efektywnie służył obywatelom i wzmacniał społeczeństwo obywatelskie?

Zróżnicowanie środowisk uczestniczących w debacie – od praktyków, przez przedstawicieli organizacji pozarządowych, po twórców projektów legislacyjnych – zapowiada żywą i konstruktywną dyskusję.

Więcej szczegółów o tym wydarzeniu, w tym program i formularz rejestracji dostępne są po kliknięciu TUTAJ.

Związek Powiatów Polskich jest jednym z partnerów konferencji.