Katowice po raz kolejny stały się centrum debaty o przyszłości polskiego samorządu. Podczas XXIII Samorządowego Forum Kapitału i Finansów nie mogło zabraknąć głosu Związku Powiatów Polskich, który wystąpił w roli gospodarza trzech paneli tematycznych zebranych w specjalnym bloku Forum Powiatów. Dyskusje, prowadzone z udziałem ekspertów, samorządowców i praktyków, dotyczyły kluczowych wyzwań stojących przed powiatami – od deinstytucjonalizacji usług społecznych, przez finansowanie zadań publicznych, po sytuację kadrową w administracji.

Forum Powiatów poprzedziła debata „35 lat samorządu w Polsce” z udziałem prezesa ZPP, o której szerzej piszemy TUTAJ.

Blaski i cienie deinstytucjonalizacji

Pierwszy panel skoncentrował się na procesie deinstytucjonalizacji – jednym z ważnych tematów współczesnej polityki społecznej. Dyskutowano, czy samorządy są gotowe na stopniowe odchodzenie od instytucjonalnych form świadczenia usług na rzecz rozwiązań bardziej zindywidualizowanych i osadzonych w lokalnych społecznościach.

Debata moderowana przez Bernadetę Skóbel, radcę prawnego i kierownika Działu Monitoringu Prawnego i Ekspertyz Biura ZPP, zgromadziła ekspertów reprezentujących różne środowiska: Barbara Wójtowicz-Kunc, członek Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Powiatowych i Miejskich Ośrodków Pomocy Rodzinie „Centrum” oraz zastępca dyrektora PCPR w Cieszynie, Marka Kurpisa, członka Zarządu Powiatu Raciborskiego, Damiana Szwagierczaka, prezesa Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych „Dla Naszych Dzieci” oraz Annę Zasadę-Chorab, dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Województwa Śląskiego.

Rozmawiano o realnych szansach i zagrożeniach, jakie niesie ze sobą deinstytucjonalizacja w obszarach pomocy społecznej, polityki senioralnej, pieczy zastępczej, zdrowia i edukacji. Eksperci podkreślali, że zmiana może przynieść korzyści mieszkańcom, ale wymaga odpowiedniego finansowania i wsparcia ze strony państwa.

Kto powinien zapłacić?

Drugi panel dotknął jednego z najtrudniejszych zagadnień – finansowania zadań publicznych. Moderator dr Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura ZPP, poprowadził dyskusję nad sprzecznością pomiędzy oczekiwaniami obywateli wobec wysokiej jakości usług publicznych a ograniczonymi dochodami samorządów.

Prelegenci: Grzegorz Czarnocki, prezes RIO w Opolu i wiceprzewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, Krzysztof Maćkiewicz, starosta wąbrzeski, oraz prof. Paweł Swianiewicz, dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, wskazywali na ryzyka utrzymywania opłat administracyjnych poniżej kosztów ich świadczenia. Zwracali uwagę, że centralne narzucanie minimalnych standardów jakości usług publicznych ogranicza realną samorządność, a sprawiedliwe zasady współfinansowania powinny być oparte na odpowiedzialności i proporcjonalnym partycypowaniu użytkowników w kosztach.

Czy czeka nas kryzys kadr w administracji powiatowej?

Trzeci panel postawił pytanie szczególnie aktualne: czy samorządy powiatowe stoją u progu kryzysu kadrowego? A jeśli tak – jak skutecznie temu przeciwdziałać?

Debatę prowadził Rafał Rudka, redaktor naczelny Dziennika Warto Wiedzieć. W gronie prelegentów znaleźli się: Grzegorz Swoboda, przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Śląskiego i starosta raciborski, Tomasz Pleban, starosta kielecki, Barbara Wójtowicz-Kunc, członek Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Powiatowych i Miejskich Ośrodków Pomocy Rodzinie „Centrum” oraz zastępca dyrektora PCPR w Cieszynie, Danuta Michałek, wiceprzewodnicząca Małopolskiego Wojewódzkiego Konwentu Dyrektorów Powiatowych Urzędów Pracy i dyrektor PUP w Bochni, a także Piotr Rzeszotarski, członek Zarządu ZPP i wicestarosta sierpecki.

Dyskutowano o tym, jak powiaty mogą przyciągać i zatrzymywać wykwalifikowanych pracowników w sytuacji coraz bardziej konkurencyjnego rynku pracy. Wskazywano na potrzebę zmian systemowych, które pozwolą samorządom realizować swoje zadania w sposób odpowiedzialny i sprawny. Podnoszono również kwestię prestiżu zawodu urzędnika samorządowego, warunków pracy i adekwatnego wynagrodzenia.

Forum Powiatów – ważny głos w debacie o przyszłości samorządów

Zorganizowany przez Związek Powiatów Polskich blok Forum Powiatów pokazał, że powiaty są bardzo świadomym i aktywnym uczestnikiem debaty o kształcie państwa i jakości życia mieszkańców. Podejmowane tematy – od reformy systemu usług społecznych po racjonalne finansowanie zadań publicznych i wyzwania kadrowe – mają kluczowe znaczenie nie tylko dla samorządów, ale i dla całego społeczeństwa.

Katowice były więc miejscem nie tylko wymiany doświadczeń, lecz także prezentacji odważnych pytań i diagnoz, które mogą przesądzić o kierunku rozwoju polskiego samorządu na najbliższe lata.

Organizatorem wydarzenia było Municipium S.A., wydawca Pisma Samorządu Terytorialnego „Wspólnota”, „Pracownika Samorządowego” oraz „Wspólnoty Mieszkaniowej”. Współgospodarzami wydarzenia były Miasto Katowice oraz Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Partnerem merytorycznym był Związek Powiatów Polskich, a patronat medialny sprawował Dziennik Warto Wiedzieć.