20 maja br. odbyło się kolejne posiedzenie Zarządu Związku Powiatów Polskich w formie zdalnej. Wideokonferencji przewodniczył Prezes Zarządu ZPP Andrzej Płonka. Wśród głównych tematów znalazły się: sytuacja finansowa JST w dobie kryzysu, wypełnienie przez zarządców dróg powiatowych obowiązku przekazania informacji o drogach głównych a także sprawy bieżące, w tym związane z problemamia w PUP.

Dyskusja została rozpoczęta od omówienia sytuacji finansowej poszczególnych powiatów w obecnej sytuacji. Związek Powiatów Polskich wystąpił do Ministerstwa Finansów o udostępnienie pełnego zestawienia obrazującego jak wyglądała kwestia wypłacenia udziałów w PIT i CIT dla samorządów – w roku bieżącym w porównaniu do roku ubiegłego. Dane te niestety jeszcze nie spłynęły, a są potrzebne, by w oparciu o nie móc podejmować dalsze kroki. Członkowie Zarządu zwracali uwagę, że konieczne jest stworzenie w ramach rozwiązań osłonowych również rozwiązań dla JST. Jednocześnie apelowali, że jeśli nie nastąpi poprawa i pomoc, to część powiatów może mieć do czynienia z niewydolnością finansową już na koniec tego roku.

Prezes ZPP Andrzej Płonka podkreślił, że Związek cały czas monitoruje sytuację i wysyła stosowne pisma z prośbą o interwencję do rządu. Z danych wynika bowiem, że w Polsce za kwiecień do samorządów słynęło o 40 procent mniej wpływów z udziałów w podatkach niż rok wcześniej. – W sytuacji, jaka obecnie panuje, nie ma szans na utrzymanie się. Konieczne będzie branie kredytów, co nie załatwi sprawy – mówił Andrzej Płonka.

Członkowie Zarządu podkreślali, że konieczne jest sformułowanie konkretnych postulatów i oczekiwań strony samorządowej. W wyniku sytuacji kryzysowej już teraz niektóre gminy i powiaty wycofują się z uczestniczenia w inwestycjach, gdyż brakuje im środków. Taka sytuacja będzie się pogłębiać powodując kryzys inwestycyjny. Członkowie Zarządu zgodzili się co do tego, że sytuacja nie jest jednoznaczna i w pierwszej kolejności konieczne jest zgromadzenie rzetelnych danych finansowych z poszczególnych powiatów.

Wiceprezes ZPP, Starosta Poznański Jan Grabkowski zwrócił również uwagę na wciąż trwający problem powiatowych urzędów pracy – ilość nałożonych na nich zadań w związku z obsługą Tarczy Antykryzysowej jest tak duża, że tracą one swoją wydolność.

Podczas wideokonferencji Zarządu ZPP omówiona została też perspektywa pokrycia kosztów podwyżek pensji nauczycieli. Wnioski z analizy części oświatowej subwencji ogólnej w prezentacji przedstawił Zastępca Dyrektora Biura ZPP, Grzegorz Kubalski. Zwrócił on uwagę, że kwotowo część oświatowa subwencji ogólnej wzrosła, ale standard A spadł. W subwencji nie wskazano również, jak wzrost środków na podwyżki da nauczycieli szkół resortowych wpłynie na pokrycie kosztów tych podwyżek. Dane pokazują, że istnieje też bardzo duże zróżnicowanie między województwami. 1/3 powiatów otrzymała mniejszą kwotę z subwencji ogólnej niż oczekiwano, a mimo to muszą one pokryć jeszcze podwyżki dla nauczycieli. Grzegorz Kubalski zwrócił uwagę, że Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego odmówiła zaopiniowania projektu z uwagi na niedobór środków. Także zmiany w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej zyskały negatywną opinię strony samorządowej Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST.

Podczas wideokonferencji Zarządu ZPP zaprezentowano także wyniki ankiety dotyczącej nowych obowiązków zarządców dróg wynikających z ustawy – Prawo ochrony środowiska. Sporym problemem było samo poinformowanie przez GIOŚ o nowych obowiązkach – informację przesłano mailowo, dwukrotnie, co rodziło problemy z odbiorem wiadomości. Zabrakło także odpowiedniego poinformowania o ewentualnych konsekwencjach. Nakładane kary, czyli tysiąc złotych za jeden dzień zwłoki to w ocenie Prezesa Zarządu ZPP skandal.

Podczas wideokonferencji Zarządu ZPP omówiono też korespondencję Unii Metropolii Polskich i Związku Powiatów Polskich, jaką wspólnie kierują do Premiera w sprawie Powiatowych Urzędów Pracy. Panująca sytuacja wymaga bowiem wprowadzenia pilnych zmian, szczególnie w dużych miastach. Ilość kierowanych do urzędów wniosków powoduje bowiem, że pracownicy nie są w stanie im sprostać. Do tego dochodzi również ciążąca na nich odpowiedzialność. Zdaniem UMP i ZPP sytuację może poprawić decyzja o skierowaniu do rozpatrywania wniosków dodatkowych pracowników. W piśmie (któego treść dostępna jest tutaj) wnioskują zatem o wprowadzenie pilnych zmian proceduralnych.

Ostatnim punktem wideokonferencji Zarządu ZPP było omówienie najistotniejszych spraw bieżących dotyczących powiatów i miast na prawach powiatu.